Tarihe ışık tutan sergi

Türkiye’nin en prestijli kültür-sanat mekanlarından biri haline gelen İzmir Büyükşehir Belediyesi Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi (AASSM), çok önemli bir sergiye daha evsahipliği yapıyor. Suna ve İnan Kıraç Vakfı-İstanbul Araştırmaları Enstitüsü ve İsmail Hakkı Tonguç Belgeliği Vakfı işbirliğiyle hazırlanan ve küratörlüğünü Ekrem Işın’ın yaptığı “Düşünen Tohum, Konuşan Toprak – Cumhuriyet’in Köy Enstitüleri: 1940 – 1954” adlı fotoğraf sergisi, 10 Mayıs – 30 Haziran 2017 tarihleri arasında AASSM giriş galerilerinde ücretsiz olarak ziyaret edilebilecek.

Köy Enstitüleri: Hayalden gerçeğe

1935 yılında yapılan sayıma göre, Türkiye nüfusunun yüzde 80’i okuma yazma bilmiyordu. Mevcut 40 bin köyün 31 bininde okul yoktu. Köylere ulaşım sağlamak, okul kurmak, öğretmen göndermek çok zordu. Büyük şehirlerden Anadolu’nun köylerine uzanacak bir eğitim sisteminin arayışları ve uygulama çabaları, Saffet Arıkan ile Hasan – Âli Yücel’in Milli Eğitim Bakanlığı dönemlerinde hız kazandı. Cumhuriyeti yaşatma ve bu topraklarda yeni bir insan tipi yetiştirme amacıyla öncelikle 1936’da köy eğitmen kursları açıldı. 17 Nisan 1940’ta ise dönemin İlköğretim Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç önderliğinde Köy Enstitüleri kuruldu; köyden alınan çocukların eğitilip tekrar köye yollanarak halkın geniş kesiminin aydınlanması hedeflendi. 1946’da dış ve iç baskılarla yavaşlayan süreç sonunda 1954’te 21 köy enstitüsü de kapatıldı. Köy eğitmen kursları ve köy enstitüleri sayesinde 1946 – 1947 ders yılı başına kadar 7 bin köyde okul açıldı; 8 bin 500’den fazla eğitmen ve 210 binden fazla öğrenci yetiştirildi.