Sağlıkta Krizin yeni adı: Maymun Çiçeği

ki yıldan fazla süredir mücadele ettiğimiz covid-19 salgınının ardından, bu kez Orta Afrika kaynaklı yeni bir virüsün Avrupa ülkelerinde, ABD’de ve Kanada’da görülmüş olması, “Acaba dünya yeni bir virüs tehlikesiyle karşı karşıya mı?” sorusunu akıllara getirdi. Covid salgını boyunca Bilim Kurulu’nda görev yapan İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alper Şener’in sosyal medya hesabından yaptığı paylaşım, dikkatlerden kaçmadı. Prof. Şener, “Maymun çiçeği” olarak da bilinen “Monkeypox” virüsünün yol açtığı tehlikenin boyutunu, Egedesonsöz’e anlattı.

O ÜLKELERE SEYAHATLERİMİZ VAR, RİSK ALTINDAYIZ
Monkeypox’ın çok bulaşıcı, damlacık veya ciltte sıyrıklarla bulaştığı, üç gün içinde şikayetlerin ortaya çıktığı ve hastalığın 4-5 hafta sürdüğü bilgisini aktaran Prof. Dr. Alper Şener, ciltte meydana gelen kabarcıklardan sonra deri döküntülerinin başladığını bildirdi. Monkeypox’ın bir çiçek hastalığı, diğer adının maymun çiçeği olduğunu hatırlatan Prof. Şener, “Bu virüs, şu anda Avrupa ülkelerinde, ABD’de, Kanada’da görüldüğü için Türkiye açısından da risk söz konusu. Bu ülkelerde görülen vakalarda hastaların, Nijerya seyahati, Güney Afrika seyahati dönüşü bu hastalığı getirdikleri ortaya çıkmış durumda. Türkiye’den de bu ülkelere sıkça seyahat olduğunu biliyoruz. Tüm dünya için risk söz konusu.

Çok hızlı yayılıyor. Birkaç gün içerisinde doğrulanmış hastalık sayısı arttı. Seyahat ilişkili ortaya çıktığı için ülkemiz de risk altında. Covid 19 salgını çerçevesinde önlemlerin kalktığı, dünya da önlemlerin iyice gevşetildiği ortamda, yeni bir virüs tehlikesiyle karşı karşıya kalabiliriz” uyarısında bulundu.

İNSANDAN İNSANA BULAŞMA ÖZELLİĞİ KAZANDIĞI DÜŞÜNÜLÜYOR
Monkeypox’ın koronayla bağlantılı bir hastalık olmadığını, koronadan farklı bir çiçek virüsü olarak görüldüğünü anlatan Prof. Dr. Şener, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Sadece maymunlardan, doğadaki kemirgenlerden insana geçen bir virüs. İnsandan insana bulaşı çok düşük ama özellikle son salgında insandan insana bulaşın görülmesi, genetik değişikliklerle, transformasyonlarla insandan insana hızlı bulaşma özelliği kazandığı düşünülüyor. 2014 yılında da bununla ilgili çok sayıda araştırma yapılmış Afrika’da. Böyle bir uyarı yayınlandığını görüyoruz. Özellikle Nijerya ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki saha çalışmalarında, bu Monkeypox dediğimiz, maymundan ve kemirgenlerden insanlara bulaşan bir virüsün, genetik bir değişimle insandan insana bulaş olduğu ortaya konmuş. Afrika’ya seyahat eden, Nijerya, Demokratik Kongo’ya yolu düşmüş olanların çok dikkatli olmaları gerekiyor. Hastalık teşhisi konulan insanların, maymunlarla, kemirgenlerle temaslarının olmadıkları, otellerde kalan kişiler olduğu anlaşılıyor. Yıkanmamış, havlu, çarşaf kullanımı, farkına varmadan cansız birine temas gibi hipotezler düşünülüyor. O yüzden dikkat etmek lazım.”

NİJERYA’NIN DIŞINA ÇIKMASI ENDİŞE YARATIYOR
Ülke olarak önlem almak gerekip gerekmediği yönündeki soruya, “Şu anda bir olgu olmadığı için herhangi bir önleme gerek yok. Nijerya’dan, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nden, Afrika ülkelerinden gelenlerle, bu ülkelere çeşitli nedenlerle gitmiş, ülkeye dönmüş kişilerin takip edilmesi lazım” yanıtını verdi. Gizemli hepatit virüsünün de takip edildiğini, Monkeypox konusunda da bir olgu karşımıza çıktığında, elbette gerekli önlemlerin alınacağını belirten Prof. Şener, “Monkeypox, gizemli hepatitten biraz daha farklı. Gizemli hepatitte gizemli çok şey var ancak Monkeypox son derece net. 1960’lı yıllarda Afrika’da salgın halinde görülmüş bir hastalık. Yaklaşık 40 yıldır hiç ülke dışına çıkmamış bir hastalık. Şimdi Nijerya’nın dışına çıkmış olması, endişe yaratıyor tabii ki” ifadelerini kullandı.

ÇİÇEK AŞISI, O VİRÜSTEN KORUYOR MU?
Çiçek aşısının koruyucu olduğu yönündeki iddiaları da değerlendiren Prof. Dr. Alper Şener, bu konuda şunları söyledi:

“Sonuçta bu hastalık, bir çiçek hastalığı. Bu hastalıkla yakın temasta bulunan sağlık çalışanlarına tek doz çiçek aşısı uygulanmış ve bu aşının koruyucu olduğu görülmüş. O yüzden, dolaylı yorum yapmak mümkün. Fakat çiçek aşısı olanların, monkeypox virüsüne yakalanmayacaklarını iddia etmek doğru değil. Bunu söylemek mümkün değil.” (Egede Sonsöz)