M.Ö. 356 yılı, Efes…

Dünyanın yedi harikasından biri olan Artemis Tapınağı bir gece alevlere teslim oldu. Yangın, tapınağı değil, tarihin kalbini yaktı. 

Sonra sebebi ortaya çıktı. Bir adam, Herostratos, "adını duyurmak için" bu tapınağı bilerek yakmıştı. Amacı ünlü olmaktı. Ve başardı da… Adı, 2.500 yıldır ibretle anılıyor.

Tarihin bilinen ilk kundakçısı oldu. 

M.S.2025...Türkiye

Her yaz aynı yangınlar, aynı felaketler. Ülke cayır cayır yanıyor. Çeşme, Ödemiş, Foça, Seferihisar, Buca, Aydın, Çanakkale, Hatay, Adana ve daha çok yerde ormanlar alev alev. Kuşlar gökyüzünden düşüyor, arılar kovanlarında boğuluyor, köylüler evsiz, hayvanlar yuvasız, insanlar ölüyor. 

Ama bu yangınların arkasında çoğu zaman bir Herostratos değil, bir ihmal zinciri var. 

Yangınların büyük bir kısmı “insan kaynaklı.” Ama bu insanlar çakmakla dolaşan vandallar değil hep. Elektrik dağıtım şirketleri. 

Bakımsız elektrik hatlarından çıkan kıvılcımlar, ormanın kalbine düşen bir lanet gibi. Ve işin kötüsü, bu kıvılcımlar bilinçli sorumsuzlukla, göz göre göre, kâr uğruna oraya düşüyor. 

Herostratos en azından tek başınaydı. 

Bugünün Herostratosları ise takım elbiseli, şirket sahibi, ihaleli, denetimsiz.

Elektrik dağıtımı Türkiye’de özelleştirildikten sonra arttı bu yangınlar. Şirketler fatura tahsilinde kusursuz, ama hat bakımında kör. Ormanlık alanlardan geçen direklerin altında temizlik yapılmıyor. İzolasyon yok. Ağaçların üstüne doğru sarkan hatlara kimse bakmıyor. Ve kıvılcım, bir sabah rüzgarla birleşip binlerce hektarı kül ediyor. Geçen yıllarda Muğla, Manavgat yangınları da elektrikten çıkmıştı.

Ama ezber açıklamalar ne? 

"Yangının çıkış nedeni araştırılıyor." 

İnanmayın. Neden biliniyor.

Sayıştay raporlarında yazıyor. Bilirkişi raporlarında belgeleniyor. Köylüler, itfaiyeciler, ormancılar söylüyor. 

Mesela devletin kendi denetim organı olan Sayıştay, 2022 ve 2023 raporlarında birçok dağıtım şirketinin hatlara yeterince bakım yapmadığını, ormanlık bölgelerdeki direk ve kablo sistemlerinin tehlike saçtığını belgelerle ortaya koydu. Aynı yıl çıkan yangınların büyük kısmında bilirkişi raporları da elektrik kaynaklı yangınları doğruladı. 

Ama kimse bu modern Herostratosların adını açıkça söylemeye cesaret edemiyor.

Sonunda bugün İzmir Valisi itiraf etti. 

"Çeşme, Seferihisar, Foça, Ödemiş yangınları elektrik hat dağıtımlarından kaynaklı." 

Ama Gediz elektrik şirketi hemen valiyi yalanladı.

Bakalım vali görevinin başında ne kadar kalacak?

Bu şirketler milyon dolarlar kazanmalarına rağmen hatları yer altına almıyor. Bakım yapılmadığı için çıkan yangınlarda bu şirketler yargılanmıyor, orman kaybının faturasını ödemiyor. 

Yangın çıktığında zararı karşılayan yine devlet, yani biziz. Kar özelin, risk kamunun.

Ve en önemlisi bu şirketleri bağımsız kurumlar denetleyemiyor.

Herostratos, adını duyurmak için Artemis’in Tapınağı’nı yaktı.

Bugünküler ise daha sinsiler. 

Onlar sorumluluk almamak için, maliyet çıkmasın, karları eksilmesin diye yangına göz yumuyorlar. 

Ve maalesef, kimse onların adını hatırlamıyor. 

Ama ormanlar hatırlıyor. Toprak hatırlıyor. Ve bir gün tarih de hatırlatacak. 

"Bunlar, ülkenin ormanlarını yakarak büyüyen modern Herostratoslardı."