1800'lü yılların ortasıydı..
Fransız araştırmacı Japer Jasquene, New Meksika'da bir Navajo köyündeydi..
Navajo kızılderilileri el sanatlarıyla ünlüydü..
Özellikle çanak ve çömlekleri muhteşemdi..
Kil topraktan mucizeler yaratıyorlardı..
Üzerlerine bitki köklerinden yapılan boyalarla müthiş desenler çiziyorlardı..
O gün köyün en usta çömlekçisi Tahoma (Toprağın sesi) jubile yapıyordu..
Tahoma yıllarca seramik sanatıyla uğraşmış, eserleri tüm Arizona'da nam salmıştı..
Ama artık yaşlanmıştı..
Gözleri bulanık görüyor, elleri titriyordu..
Çömleğe biçim bile veremiyordu..
Artık bu işe veda etmeliydi..
Tüm köyü meydana topladı, üzerinde at yelesi desenleri olan en iyi eseri çömleğini, en genç talebesi Gaagil'e (Kunduz) verdi..
Gaagil, çömleği iki eliyle aldı, öptü, havaya kaldırdı..
Bir süre havada tuttu..
Sonra, olanca kuvvetiyle yere vurdu..
Güzelim çömlek paramparça olmuştu..
Köy halkı naralar atarak Gaagil'i tebrik ederken, jubile yapan Tahoma da sarılıp öptü!.
Fransız araştırmacı şaşkına dönmüştü..
Güzel bir hediyeyi kıran bir insan neden tebrik edilirdi?.
Hediye veren biri, hediyesini yere atıp kırana neden teşekkür ederdi?.
Genç Gaagil'e sordu.
Neden?..
Gaagil yerdeki çömlek kırıntılarını göstererek anlatmaya başladı..
"Ben bu harika çömleği tozlu raflar arasında süs gibi saklasam, değer mi vermiş olacaktım..Aksine değerini yok edecektim..Şimdi yerdeki tüm parçaları kendi yapacağım çömlekte kullacağım..Onun değerine değer katacağım.. Yaşlanınca benim çömleğimi başkası kıracak, o da parçaları kendi yapacağı çömlekte kullanacak, Böylece ustam Tahoma'nın eseri sonsuza kadar yaşayacak."
Gaagil'den sonra Tahoma aldı sözü..
"Bu bizde bir ata geleneğidir..Tüm Arizona'da uygulanır..Biz değerlerimizle yetinmeyiz, onlara artı değerler katarız."

*. *. *

Bugün Dünya Değerler Günü..
Değerlerinin farkında olmayan ülkemizde ilk kez kutlandı..
Oysa Navajo geleneğinde mesaj ne kadar anlamlı değil mi?
Değerlerle yetinmek yetmiyor..
Değerlere değer katmak gerekiyor.
(Sedat Kaya, Datça)
19 Ekim 2017